LÞch sö ViÖt Nam Quang Trung x©y dùng ®Êt níc Bót tÝch cña NguyÔn HuÖ göi NguyÔn
ThiÕp Phôc håi kinh tÕ, x©y dùng v¨n hãa d©n téc Sau chiÕn th¾ng chèng ngo¹i x©m, bé chØ huy qu©n T©y S¬n chuyÓn hãa thµnh bé m¸y nhµ níc phong kiÕn. Quang Trung ®ãng ®« ë Phó Xu©n. §Êt níc sau chiÕn tranh, gÆp nhiÒu khã kh¨n, ®ång ruéng bá hoang, xãm lµng x¬ x¸c, c«ng th¬ng nghiÖp ®×nh trÖ. NguyÔn Nh¹c vµ NguyÔn L÷ lóc nµy chØ lo hëng l¹c. Tríc t×nh h×nh trªn, Quang Trung ®· kÞp thêi cã biÖn ph¸p kh«i phôc kinh tÕ vµ æn ®Þnh x· héi. ¤ng ban hµnh ChiÕu khuyÕn n«ng b¾t buéc nh÷ng ngêi phiªu t¸n ph¶i trë vÒ quª cò lµm ¨n. ChÕ ®é qu©n ®iÒn (chia ruéng ®Êt c«ng lµng, x·, cho n«ng d©n) ®îc thùc hiÖn c«ng b»ng h¬n. D©n nghÌo cã ruéng cµy cÊy. NhiÒu lo¹i thÕ ®îc gi¶m nhÑ, Quang Trung cßn yªu cÇu nhµ Thanh: "më cöa ¶i, th«ng chî bóa, khiÕn cho hµng hãa kh«ng ngng ®äng, lµm lîi cho sù tiªu dïng cña d©n". Thñ c«ng nghiÖp, th¬ng nghiÖp dÇn ®îc phôc håi. Quang Trung cho so¹n bé luËt míi H×nh th, nhanh chãng tæ chøc l¹i chÝnh quyÒn tõ triÒu ®×nh ®Õn huyÖn, x·. ¤ng ban hµnh chÕ ®é tÝn bµi (thÎ ghi tªn hä vµ quª qu¸n ®Ó kiÓm tra nh©n khÈu vµ hé khÈu) b¾t buéc ngêi d©n nµo còng ph¶i thêng xuyªn mang theo. VÒ v¨n hãa, gi¸o dôc, Quang Trung ban bè ChiÕu lËp häc. ¤ng nãi "X©y dùng ®Êt níc lÊy viÖc d¹y häc lµm ®Çu, t×m lÏ trÞ b×nh lÊy viÖc tuyÓn nh©n tµi lµm gèc". ChÝnh quyÒn khuyÕn khÝch c¸c x·, huyÖn më trêng häc. Ch÷ N«m ®îc ®Ò cao lµ ch÷ viÕt chÝnh thøc cña nhµ níc. NhiÒu s¾c lÖnh cña Quang Trung ®îc viÕt b»ng ch÷ N«m. ¤ng cßn cho lËp ViÖn Sïng ChÝnh do NguyÔn ThiÕp l·nh ®¹o. ViÖn Sïng ChÝnh cã nhiÖm vô dÞch s¸ch ch÷ H¸n ra ch÷ N«m, ®Ó dïng lµm tµi liÖu d¹y häc. Trèng ®ång C¶nh ThÞnh, ChÝnh s¸ch quèc phßng, ngo¹i giao Mèi ®e däa x©m lîc tõ ph¬ng b¾c ®· bÞ ®Èy lïi, nhng nÒn an ninh vµ sù toµn vÑn l·nh thæ Tæ quèc vÉn cßn bÞ ®e däa. PhÝa b¾c, thÕ lùc chèng ®èi do Lª Duy ChØ cÇm ®Çu, ho¹t ®éng ë Cao B»ng; phÝa nam, NguyÔn ¸nh sau thÊt b¹i ë R¹ch GÇm - Xoµi Mót l¹i cÇu viÖn t b¶n Ph¸p, quay trë l¹i ®¸nh chiÕm Gia §Þnh. Bªn Trung Quèc, bÌ lò b¸n níc Lª Chiªu Thèng cha tõ bá hoµn toµn ©m mu phôc thï. Quang Trung thÊy râ nh÷ng nguy c¬ trªn ®· ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch cñng cè quèc phßng vµ ngo¹i giao tÝch cùc. ¤ng tiÕp tôc thi hµnh chÕ ®é qu©n dÞch, cø ba suÊt ®inh lÊy mét suÊt lÝnh. Qu©n ®éi Quang Trung gåm ®ñ c¸c binh chñng: bé binh, thñy binh, tîng binh, kþ binh. ChiÕn thuyÒn cã nhiÒu lo¹i, lo¹i lín cã thÓ chë ®îc voi chiÕn, hoÆc 500 - 600 lÝnh vµ nhiÒu ®¹i b¸c. Quang Trung cßn ®iÒu qu©n lªn Cao B»ng dÑp tan bän Lª Duy ChØ. VÒ ®èi ngo¹i, vua nhµ Thanh ph¶i c«ng nhËn Quang Trung lµ "quèc v¬ng" nghÜa lµ ph¶i c«ng nhËn nÒn ®éc lËp vµ toµn vÑn l·nh thæ cña níc ta vµ kh«ng ®îc gióp ®ì tËp ®oµn Lª Chiªu Thèng. PhÝa b¾c t¹m yªn, nhng mèi ®e däa tõ phÝa nam rÊt c¨ng th¼ng. NguyÔn ¸nh ®ang ra søc x©y dùng lùc lîng, t×m c¸ch ®¸nh ra Quy Nh¬n. Quang Trung quyÕt ®Þnh më cuéc tiÕn c«ng lín nh»m tiªu diÖt hoµn toµn lùc lîng NguyÔn ¸nh, lÊy l¹i Gia §Þnh. Th¸ng 8-1792, «ng viÕt hÞch kªu gäi nh©n d©n hëng øng: "N¬i ®©u ta ®· kÐo qu©n ®Õn lµ kÎ thï bÞ ®¸nh cho thÊt b¹i vµ tan t¸c, n¬i ®©u ta ®· më réng chinh chiÕn lµ bän qu©n Xiªm vµ qu©n Thanh tµn b¹o ®Òu ph¶i quy hµng". Quang Trung coi bän NguyÔn ¸nh "chØ lµ th©y ma, sÏ bÞ ®¸nh tan dÔ nh bÎ cµnh kh«, cñi môc". VÒ bän lÝnh Ph¸p trong qu©n ngò NguyÔn ¸nh, bµi hÞch viÕt: "H¹ng ngêi ®ã nµo cã tµi c¸n g×? Bän chóng tÊt c¶ ®Òu m¾t xanh nh m¾t r¾n vµ c¸c ngêi chØ ®îc xem bän chóng nh nh÷ng x¸c chÕt bÞ sãng biÓn b¾c ®¸nh d¹t vµo. Cã g× ®¸ng l¹ ®Ó nãi víi ta vÒ nh÷ng chiÕc tµu ®ång vµ nh÷ng khinh khÝ cÇu cña bän chóng!". Nhng tiÕc thay, c«ng viÖc ®ang tiÕn hµnh khÈn tr¬ng th× ngµy 16-9-1792, Quang Trung tõ trÇn. Lóc ®ã «ng míi 39 tuæi. ¤ng ®· chiÕn ®Êu kiªn cêng, liªn tôc cho quyÒn lîi cña nh©n d©n, d©n téc, cho nÒn ®éc lËp vµ thèng nhÊt cña Tæ quèc. C«ng chóa Lª Ngäc H©n ®· viÕt: "Mµ nay ¸o v¶i cê ®µo, Quang Trung mÊt, Quang To¶n lªn ng«i vua. Nhng Quang To¶n vµ nh÷ng quan l¹i ë Phó Xu©n bÊt lùc, hñ b¹i kh«ng ®iÒu khiÓn ®îc viÖc níc. NhiÒu ý ®Þnh cña Quang Trung kh«ng thµnh hiÖn thùc. |
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang